Ga naar inhoud
Veel voorkomende ziekten en plagen bij bomen en planten

Ziekten en plagen

Ziekten en plagen kunnen een grote impact hebben op de gezondheid van je tuinplanten. Met de juiste kennis kun je problemen snel herkennen, effectief behandelen en voorkomen dat ze terugkomen. Deze pagina biedt een praktische gids voor tuineigenaren om hun tuin gezond en aantrekkelijk te houden. Heb je twijfels over wat er met je boom of plant aan de hand is? Neem gerust contact met ons op!

Gezonde planten beginnen met de juiste zorg

Herken, behandel en voorkom ziekten en plagen in je tuin

Identificatie van ziekten en plagen

Het correct identificeren van ziekten en plagen is de eerste stap naar een gezonde tuin. Veel problemen kunnen worden herkend door zorgvuldig te kijken naar veranderingen in het uiterlijk en de groei van je planten. Let hierbij op de volgende symptomen:

Veelvoorkomende symptomen

Bladeren:

  • Gele, bruine of zwarte vlekken.
  • Opkrullende, verwelkte of afvallende bladeren.
  • Gaten of schilferige plekken, vaak veroorzaakt door insecten.

Stam en takken:

  • Barsten, gezwellen of verkleuringen in de bast.
  • Schimmels, korstmossen of harsachtige plekken.
  • Afstervende takken of scheuten.

Bloemen en vruchten:

  • Misvormingen of rot.
  • Vervroegd afvallen of afsterven.
  • Witte of zwarte schimmelplekken.

Hoe te identificeren?

  • Inspecteer regelmatig: Controleer je planten minstens eens per week op zichtbare afwijkingen.
  • Gebruik hulpmiddelen: Een loep kan helpen om kleine insecten, mijten of schimmelsporen te zien.
  • Vergelijk symptomen: Gebruik een gids of online bronnen om symptomen te koppelen aan specifieke ziekten of plagen.
  • Vraag advies: Als je twijfelt, raadpleeg een expert of neem contact met ons op.

Tip: Wacht niet te lang met ingrijpen. Hoe sneller je een probleem aanpakt, hoe groter de kans dat je plant volledig herstelt.

taxuskever - ziekten en plagen

Behandeling van ziekten en plagen

Als je de oorzaak hebt vastgesteld, kun je gericht actie ondernemen. Het behandelen van ziekten en plagen kan op verschillende manieren, afhankelijk van de ernst en de soort plaag of ziekte.

Stappenplan voor behandeling

  1. Beoordeel de ernst:
    • Zijn slechts enkele bladeren of takken aangetast? Overweeg dan selectief snoeien.
    • Is de gehele plant geïnfecteerd? Dan kan een meer uitgebreide behandeling nodig zijn.
  2. Mechanische bestrijding:
    • Handmatig verwijderen: Pluk rupsen of larven van de bladeren.
    • Snoeien: Verwijder aangetaste delen om verdere verspreiding te voorkomen.
    • Reinig gereedschap: Desinfecteer snoeigereedschap na gebruik om besmetting te voorkomen.
  3. Natuurlijke methoden:
    • Gebruik groene zeep of een water-zeepmengsel tegen bladluizen.
    • Pas neemolie toe tegen schimmelziekten of insectenplagen.
    • Stimuleer natuurlijke vijanden zoals vogels en nuttige insecten.
  4. Biologische of chemische bestrijding:
    • Biologische middelen: Bijvoorbeeld sprays op basis van pyrethrum of Bacillus thuringiensis tegen rupsen. Ook zijn er speciale aaltjes beschikbaar die op een natuurlijke manier de ziekten en plagen behandelen.
    • Chemische middelen: Gebruik alleen indien noodzakelijk, en volg de instructies nauwkeurig.

Belangrijke aandachtspunten

  • Monitor na de behandeling: Controleer regelmatig of de plaag of ziekte volledig is verdwenen.
  • Herhaal indien nodig: Sommige behandelingen moeten meerdere keren worden toegepast voor een effectief resultaat.
  • Let op het milieu: Gebruik chemische middelen met mate om schade aan nuttige insecten en de bodem te voorkomen.

Tip: Zorg voor een goede balans tussen bestrijding en preventie. Een gezonde plant is minder vatbaar voor nieuwe ziekten of plagen.

Voorkomen is beter dan genezen

Praktische tips om ziekten en plagen te voorkomen

Voorkomen van ziekten en plagen

Een gezonde tuin begint met de juiste preventieve maatregelen. Door enkele eenvoudige stappen te volgen, kun je de kans op ziekten en plagen aanzienlijk verkleinen.

  • Zorg voor gezonde grond:
    Een vruchtbare, goed doorlatende bodem is essentieel voor sterke planten. Composteer regelmatig om voedingsstoffen toe te voegen en zorg voor een goede drainage om wortelrot te voorkomen.
  • Waterbeheer:
    Geef water direct aan de voet van de plant en vermijd dat bladeren nat worden, aangezien vochtige bladeren een ideale omgeving vormen voor schimmels zoals meeldauw.
  • Afstand tussen planten:
    Zorg dat planten niet te dicht op elkaar staan. Goede luchtcirculatie helpt bij het voorkomen van schimmelgroei en vermindert de kans op insectenplagen.

Checklist voor preventie:

  • Snoeien: Verwijder dode of beschadigde takken en bladeren regelmatig om de verspreiding van ziekten te voorkomen.
  • Mulch: Breng een laag mulch aan om de bodem vochtig te houden, de temperatuur te reguleren en onkruidgroei te beperken.

Met deze eenvoudige maatregelen geef je je planten de beste kans om gezond en sterk te blijven. Preventie bespaart tijd, kosten en zorgt voor een duurzamere tuin.

CityTree diensten: Onderhoud

Veelvoorkomende ziekten en plagen

Onderstaand vind je een overzicht van de meestvoorkomende ziekten en plagen bij planten en bomen. Voor een uitgebreid overzicht met foto’s kun je terecht op de website van het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (NVWA).

 Spint

Spint is een hele kleine mijt (van ongeveer 0,5mm) in een witte, gele of groene kleur. Deze mijten zitten vaak aan de onderkant van bladeren van bomen en planten. Spint maakt kleine gaatjes in het bladeren en die veroorzaken gele en bruine vlekjes. Als de spint niet wordt bestreden, worden bladeren geel of bruin. Als het heel lang door laat gaan, spint de spint fijne draadjes over de hele plant. Spint is weinig resistent tegen pesticiden, maar wel erg klein dus daardoor wordt deze plaag gemakkelijk over het hoofd gezien.

Natuurlijke manieren om spint effectief te bestrijden

  • Spint houdt van een droge, warme omgeving. Je kunt dus de bomen of planten vernevelen
  • Knip de ergst aangetaste stukken weg
  • Als aanvulling op het vernevelen met water kun je eventueel aan een plantenspuit met koud water een paar druppels groene zeep (en neemolie of azijn) toevoegen en dat vervolgens spuiten op de onderkant van de bladeren. Het is de bedoeling om hiermee de uitkomende eitjes van de spint te vergiftigen. Zorg dat je dit ongeveer 6 dagen achter elkaar doet
  • Geen succes? Gebruik onze natuurlijke vijanden tegen spint. Met de roofmijt bestrijd je de spint op een natuurlijke manier.
  • Ook met Promanal-R bestrijd je de spint met een natuurlijk bestrijdingsmiddel.
Spint op blad - veelvoorkomende ziekten en plagen

Bladluizen

Bladluizen zijn kleine insecten (van max. 5 mm) die de sappen uit bladeren en stengels van bomen en planten zuigen. Je kunt bladluizen vinden in allerlei kleuren, van groen tot geel, paars, roos en wit en zwart. Doordat de luizen in de bladeren bijten, laten ze een vloeistof (honingdauw) achter. Die honingdauw kan de plant infecteren, wat de veroorzaak kan zijn voor het verzwakken van de plant. De plant kan uiteindelijk hier aan doodgaan. Bladluis kan zowel in de tuin als binnenshuis voorkomen.

Natuurlijke manieren om bladluis effectief te bestrijden

Bladluis op blad - veelvoorkomende ziekten en plagen

Taxuskever

De taxuskever is een schadelijke insectensoort die vooral actief is in de nacht. Volwassen kevers zijn donkerbruin tot zwart en worden ongeveer 1 cm groot. Ze vreten ronde of halve maantjes uit de randen van bladeren, terwijl hun larven ondergronds nog meer schade aanrichten. De volwassen taxuskever legt haar eieren in de bodem tijdens de late zomer en vroege herfst, meestal vanaf augustus tot oktober. Uit deze eieren komen larven, die de winter doorbrengen onder de grond. De larven voeden zich met de wortels van planten, waardoor deze verzwakken of zelfs volledig afsterven. Als de taxuskever niet op tijd wordt aangepakt, kan hij aanzienlijke schade aanrichten in je tuin of kas.

Natuurlijke manieren om de taxuskever te bestrijden

  • Schudden en vangen: De volwassen taxuskever is ’s nachts actief. Controleer je planten in het donker met een zaklamp en schud ze voorzichtig om de kevers te lokaliseren en te vangen. Plaats de kevers in een bakje en verwijder ze.
  • Gebruik aaltjes (nematoden): De meest effectieve en natuurlijke manier om de larven van de taxuskever te bestrijden, is het inzetten van aaltjes (Heterorhabditis bacteriophora). Deze microscopisch kleine organismen dringen de larven binnen en doden ze. Je kunt de aaltjes oplossen in water en daarmee de grond rondom de aangetaste planten besproeien. Dit werkt het beste bij een bodemtemperatuur tussen de 12 en 25 graden Celsius.
  • Mulchlaag verwijderen: Volwassen taxuskevers schuilen vaak onder mulch of andere bodembedekking. Door deze laag te verwijderen, maak je de leefomgeving van de kever minder aantrekkelijk.
  • Barrières plaatsen: Gebruik lijmkragen of koperen ringen rond potten of stammen van aangetaste planten. Dit voorkomt dat volwassen kevers omhoog klimmen.
  • Natuurlijke vijanden inzetten: Vogels en egels zijn natuurlijke vijanden van de taxuskever. Zorg dat je tuin aantrekkelijk is voor deze dieren door schuilplaatsen te creëren.
  • Biologisch bestrijdingsmiddel: Gebruik een biologisch middel zoals Promanal-R om de volwassen kevers te bestrijden. Dit middel is gemaakt van natuurlijke oliën en kan veilig gebruikt worden in de tuin.
Taxuskever lapsnuitkever schade aan plant - vraatschade

Meeldauw, roest en wortelrot: veelvoorkomende plantenziekten

Deze drie ziekten kunnen grote schade aanrichten in je tuin, maar met de juiste kennis kun je ze effectief herkennen, bestrijden en voorkomen.

Meeldauw

Symptomen: Een witte, poederachtige laag op bladeren, stelen of bloemen. Vaak beginnen de symptomen aan de bovenkant van de bladeren, waarna ze zich verder verspreiden. Bij ernstige infecties kunnen bladeren verwelken en afvallen.
Oorzaken: Hoge luchtvochtigheid in combinatie met slechte ventilatie. Overbevolkte of dicht op elkaar geplante gewassen zijn extra vatbaar.
Oplossingen: Verwijder aangetaste bladeren en zorg voor voldoende luchtcirculatie door planten te snoeien. Gebruik een mengsel van water en melk (9:1) of een biologisch bestrijdingsmiddel om de schimmel tegen te gaan.

meeldauw herkennen - ziekten en plagen

Wortelrot

Symptomen: Verwelkte bladeren, zelfs als de plant voldoende water krijgt. Bij ernstige infecties zijn de wortels bruin, sponzig of slijmerig.
Oorzaken: Overmatig water geven of slechte drainage, waardoor de wortels in stilstaand water blijven staan. Wortelrot wordt vaak veroorzaakt door schimmels zoals Phytophthora.
Oplossingen: Stop met water geven en verbeter de drainage van de bodem. Verwijder geïnfecteerde wortels en herplant de plant in verse, goed doorlatende grond. Gebruik een fungicide om de verspreiding van de schimmel te stoppen.

Tip: Preventie is cruciaal. Zorg voor gezonde grond, voldoende ventilatie en vermijd overbewatering om deze ziekten te voorkomen.

wortelrot - ziekten en plagen

Roest

Symptomen: Gele of oranje vlekken aan de bovenkant van bladeren, met vaak poederachtige sporen aan de onderkant. In ernstige gevallen drogen de bladeren uit en sterven ze af.
Oorzaken: Warm, vochtig weer en planten die langdurig nat blijven, zoals na regen of sproeien. Slechte luchtcirculatie vergroot het risico.
Oplossingen: Verwijder en vernietig geïnfecteerde bladeren om verspreiding te voorkomen. Vermijd overhead bewatering en verbeter de ventilatie rond de plant. Gebruik indien nodig een biologisch fungicide.

Roest op blad - veelvoorkomende ziekten en plagen

Trivia! Wist je dat planten zichzelf kunnen waarschuwen voor plagen?

Sommige planten geven vluchtige stoffen af wanneer ze worden aangevallen door insecten of ziekten. Deze stoffen kunnen naburige planten activeren om hun eigen afweermechanismen te versterken, zoals het produceren van bittere smaken of toxines die plagen afschrikken. Dit natuurlijke “alarmsysteem” helpt een hele groep planten zichzelf te beschermen tegen verdere aanvallen!

Natuurlijk of chemisch: welke bestrijdingsmethode past bij jouw tuin?

Biologische bestrijding: de kracht van de natuur

Biologische bestrijdingsmethoden maken gebruik van natuurlijke vijanden (zoals een Felti aaltje, te zien op de foto) om plagen op een duurzame manier te bestrijden. Dit is niet alleen beter voor het milieu, maar versterkt ook het ecosysteem in je tuin. Plagen worden op een natuurlijke manier onder controle gehouden, zonder schade aan nuttige organismen.

Enkele voorbeelden van nuttige helpers:

  • Lieveheersbeestjes: Deze kleine insecten eten dagelijks tientallen bladluizen en helpen op een eenvoudige manier bladluisplagen beheersen.
  • Sluipwespen: Deze insecten leggen hun eieren in rupsen en andere schadelijke insecten. De larven van de sluipwesp voeden zich met hun gastheer, waardoor de plaag vanzelf afneemt.
  • Gaasvliegen: De larven van gaasvliegen staan bekend om hun eetlust voor trips, spintmijten en andere kleine insecten.

Tip: Om nuttige insecten aan te trekken, kun je specifieke planten in je tuin zetten die deze dieren aantrekken, zoals dillegoudsbloem en koriander. Deze planten voorzien hen van voedsel en schuilplaatsen, waardoor ze langer in je tuin blijven en actief bijdragen aan plaagbestrijding.

Felti aaltje - ziekten en plagen

Chemische bestrijdingsmiddelen: een laatste redmiddel

Hoewel chemische bestrijdingsmiddelen effectief kunnen zijn, moeten ze met grote zorg worden toegepast. Het gebruik van deze middelen kan schadelijk zijn voor nuttige insecten, zoals bijen en vlinders, en heeft vaak een negatieve impact op het milieu.

Wanneer chemische middelen overwegen?

  • Bij ernstige aantasting: Als biologische of natuurlijke methoden onvoldoende effect hebben en je planten dreigen te sterven.
  • Specifieke situaties: Bij hardnekkige schimmelziekten of grootschalige insectenplagen die andere planten kunnen besmetten.
  • Strikte naleving van instructies: Lees altijd het etiket en gebruik de aanbevolen dosis om onbedoelde schade aan andere organismen te voorkomen.

Alternatief: Probeer altijd eerst natuurlijke methoden of huismiddeltjes, zoals een oplossing van water en groene zeep tegen bladluizen of neemolie tegen schimmels. Deze zijn vaak verrassend effectief en hebben geen negatieve invloed op het ecosysteem.

De balans behouden in je tuin

Met een combinatie van biologische bestrijding en, indien nodig, zorgvuldig gebruik van chemische middelen, kun je ziekten en plagen beheersen zonder het natuurlijke evenwicht in je tuin te verstoren. Kies voor een aanpak die past bij jouw situatie en denk altijd aan de langetermijneffecten op het milieu en de biodiversiteit van je tuin.

Seizoensgebonden risico's

Ziekten en plagen zijn sterk afhankelijk van de weersomstandigheden en veranderen met de seizoenen. Door te begrijpen welke problemen elk seizoen met zich meebrengt, kun je beter anticiperen en je tuin beschermen.

Lente

De natuur ontwaakt, en daarmee ook veel plagen.

  • Problemen: Bladluizen verschijnen al vroeg en voeden zich met jonge scheuten, terwijl rupsen zich tegoed doen aan fris ontluikend blad.
  • Acties: Controleer regelmatig op bladluizen aan de onderkant van bladeren en verwijder ze met een zachte waterstraal. Kijk ook uit voor eipakketjes van rupsen en verwijder deze handmatig.

Zomer

Met warmte en vochtigheid komen nieuwe uitdagingen.

  • Problemen: Spintmijten gedijen goed in warme, droge omstandigheden en kunnen bladeren laten vergelen en uitdrogen. Schimmels zoals meeldauw en valse meeldauw verspreiden zich snel bij vochtige nachten en warme dagen.
  • Acties: Zorg voor voldoende luchtcirculatie door planten te snoeien en water geef je bij voorkeur ’s ochtends om schimmelvorming te beperken.

Herfst

De koele en vochtige herfst brengt verhoogde risico’s op schimmelziekten.

  • Problemen: Roest, bladvlekkenziekte en andere schimmelinfecties tasten verzwakte planten aan. Vallende bladeren kunnen besmet materiaal bevatten.
  • Acties: Verwijder dode bladeren en snoei aangetaste delen weg om verspreiding van ziekten te voorkomen. Gooi besmet materiaal niet op de composthoop.

Winter

Veel plagen verschuilen zich tijdens de winter, wachtend op het voorjaar.

  • Problemen: Insecten zoals de taxuskever overwinteren in de bast of grond, terwijl andere plagen eieren afzetten in beschutte delen van de tuin.
  • Acties: Inspecteer bomen en struiken op sporen van insecten en gebruik eventueel een organische bodembedekking om overwinterende plagen te verstoren.

Algemene actiepunten per seizoen

  • Controleer planten zorgvuldig bij elke seizoensovergang om vroegtijdig problemen te ontdekken.
  • Verwijder dode bladeren en ander organisch afval in de herfst om ziektekiemen en overwinterende plagen te elimineren.
  • Pas preventieve maatregelen aan op de seizoensspecifieke risico’s, zoals het plaatsen van vangplaten in de lente of het beschermen van kwetsbare planten in de winter.

Met deze aanpak houd je je tuin gezond, ongeacht het seizoen!

Checklist voor een gezonde tuin

Een gezonde tuin vraagt om regelmatig onderhoud en aandacht. Met deze eenvoudige checklist houd je je planten sterk en bescherm je ze tegen ziekten en plagen.

Wekelijkse taken

  • Inspecteer planten: Controleer bladeren, stelen en bloemen op insecten, schimmelvlekken of andere zichtbare schade. Let vooral op de onderkant van bladeren en jonge scheuten, waar plagen zich vaak verbergen.
  • Verwijder kleine problemen meteen: Handmatig verwijderen van bladluizen of het wegknippen van aangetaste bladeren voorkomt dat een klein probleem groter wordt.

Maandelijkse taken

  • Onkruid verwijderen: Onkruid neemt voedingsstoffen en water weg van je planten en kan een schuilplaats zijn voor plagen. Verwijder het regelmatig, inclusief wortels, om hergroei te voorkomen.
  • Bodemonderhoud: Controleer of de bodemstructuur nog goed is. Bij dichte of verdichte grond kun je lichtjes spitten of compost toevoegen om de bodem te beluchten en te verrijken.

Seizoensgebonden taken

  • Lente: Begin met snoeien om dode en zwakke takken te verwijderen. Controleer op plagen zoals bladluizen of rupsen en zet preventieve middelen in, zoals vangplaten of nuttige insecten.
  • Zomer: Geef planten voldoende water en zorg voor mulch om de bodem vochtig te houden. Controleer op schimmels zoals meeldauw en verbeter ventilatie indien nodig.
  • Herfst: Verwijder gevallen bladeren en andere plantresten om overwinterende plagen en ziekten te voorkomen. Breng een laag compost aan om de bodem voor te bereiden op de winter.
  • Winter: Bescherm gevoelige planten met winterbescherming zoals jute of vliesdoek. Inspecteer bomen en struiken op tekenen van overwinterende insecten en schimmels.

Veelvoorkomende vragen

Staat jouw vraag er niet tussen? Of heb je hulp nodig bij het identificeren van een ziekte of plaag? Neem gerust contact met ons op!

CityTree Bomen en Plantencentrum tuinontwerp tuinaanleg tuinadvies

Welkom bij bomen- en
plantencentrum Citytree!

Bomen- en plantencentrum CityTree staat voor het vergroenen van de wereld om ons heen. Als bomen- en plantencentrum zij wij gespecialiseerd in de verkoop van mediterrane bomen en planten, maar ook voor leibomen, hagen, plantenbakken, leiconstructies en andere tuinplanten bent u bij CityTree aan het juiste adres!

U bent van harte welkom in onze locatie in Heerjansdam, waar u tijdens onze ruime openingstijden ons uitgebreide assortiment kunt verkennen. Onze deskundige adviseurs staan klaar om u te helpen met uw je vragen en bieden vrijblijvend plantadvies op maat. Maak gerust een afspraak voor een persoonlijk adviesgesprek, waarbij we rekening houden met uw specifieke wensen, de ligging van je tuin of dakterras, de bodemgesteldheid, en zelfs de levering en plaatsing van de bomen en planten.

Team CityTree - Pieter W
Een vraag?
Vraag Pieter!